Twintig jaar geleden, op 11 september 2001, vonden in de Verenigde Staten diverse aanslagen plaats waarvan die op het World Trade Centrum in New York het bekendst is. Tijdens de herdenking van de omgekomen hulpverleners, met name de brandweer en politie, speelt doedelzakmuziek een belangrijke rol. De traditie van de aanwezigheid van doedelzakspelers bij herdenkingen en begrafenissen van politiemensen en brandweerlieden in de Verenigde Staten, heeft een historie die verder terug gaat dan de aanslag van die 11e september 2001.

Ieren en Schotten vormen ruggengraat van brandweer- en politiekorpsen

De oorsprong van de doedelzak binnen brandweerkorpsen in de Verenigde Staten ligt in Ierland. Net als de Schotten verhuisden ook de Ieren de afgelopen eeuwen massaal naar Noord-Amerika. In totaal kozen zo’n vijf miljoen Ieren voor de Verenigde Staten, maar daar wachtte de meesten geen rozengeur en maneschijn. Ze werden op grote schaal gediscrimineerd; ze werden geweigerd in winkels en fabrieken en kregen zeer moeilijk werk. Veel Ieren werden gedwongen de gevaarlijkste banen aan te nemen, die andere emigranten niet wilden, en gingen in dienst bij de politie- en brandweerkorpsen. New York heeft als miljoenenstad een groot brandweerkorps dat zijn oorsprong vindt in de oprichting van zogenaamde ‘rattle watch’. Het is de Nederlandse gouverneur Peter Stuyvesant van Nieuw Amsterdam, zoals New York toen heette, die in 1648 brandwachten aanstelde. Deze mannen, vrijwilligers, moesten de schoorstenen in de stad controleren en ’s nachts de burgers waarschuwen als er ergens brand was uitgebroken. Dit waarschuwen deden zij met ratelaars waardoor de eerste brandweerlieden de bijnaam ‘rattle watch’ kregen. In 1853 had de stad Cincinnati de eerste beroepsbrandweer. Veel plaatsen volgden met het oprichten van brandweerkorpsen. De korpsen bestonden veelal uit Ieren.

Amazing Grace

De Ieren en Schotten namen hun cultuur en bijbehorende tradities mee naar de Verenigde Staten. Zo komt de Ierse en Schotse muziek in Noord-Amerika terecht en klinkt de doedelzak tijdens bruiloften, feesten en begrafenissen. Ook bij de uitvaarten van Ieren die omkwamen tijdens hun werk bij de politie of brandweer klonk het instrument. Omdat de Ierse doedelzak een zachtere en minder indringende toon heeft dan de Schotse bagpipes, wordt deze laatste gebruikt om tijdens begrafenissen stukken als ‘Flowers of the Forest’ en ‘Amazing Grace’ te spelen.

Eerbetoon aan omgekomen brandweer- en politiemensen

Om binnen de Amerikaanse politie- en brandweerkorpsen de Ierse cultuur, muziek, taal en tradities in stand te houden, wordt in 1953 in New York de Emerald Society opgericht. Deze Iers-Amerikaanse organisatie is samengesteld uit politiemensen en brandweerlieden en speelt een belangrijke rol in de veiligheid van personeel. De Emerald Society heeft over heel de VS afdelingen waarvan enkele een doedelzakband hebben opgericht. The New York City Fire Department Emerald Society Pipes and Drums is de grootste brandweerdoedelzakband in de Verenigde Staten en ontstond in 1962. De band werd wereldwijd bekend door hun optredens tijdens de begrafenissen van brandweerlieden die waren omgekomen bij de aanslag op het World Trade Center op 11 september 2001 in New York. In de twee jaar na de aanslag speelde de band alleen al op meer dan 500 begrafenissen en herdenkingen. Het waren die optredens die na 2001 een toename lieten zien van het aantal brandweerdoedelzakbands in de Verenigde Staten. Ze spelen nog steeds een belangrijke rol tijdens herdenkingen en begrafenissen.