In Kerkrade vond van 7 tot en met 31 juli 2022 de 19e editie van het Wereldmuziekconcours (WMC) plaats. Sinds 1951 strijden iedere vier jaar duizenden blazers en slagwerkers uit de gehele wereld om de eer en de prijzen. Normaal gesproken doen er aan het WMC geen doedelzakbands mee. Tot in 1978, toen stonden twee pipe bands op het programma van de Show- en Marswedstrijden. Beatrix Pipe Band won een eerste prijs. We blikken terug op die gebeurtenis en de deelname van doedelzakbands aan het WMC.

“Wereldpodium voor blaasmuziek”

Het Wereldmuziekconcours (WMC) in Kerkrade is het grootste muziekfestival voor blaasorkesten ter wereld. De aanleiding hiertoe was een concert van de Carlton Main Frickley Colliery Band. Deze Engelse brassband, bestaande uit mijnwerkers uit de regio Yorkshire, maakte in 1949 een tournee door Nederland. Er werd ook een concert gegeven in Kerkrade, gelegen in de Nederlandse mijnstreek, waarbij gezamenlijk werd gemusiceerd met twee Kerkraadse harmonieorkesten. Het was een daverend succes. Het concert trok meer dan 5.000 bezoekers en zo ontstond in Kerkrade het idee een internationaal blaasmuziekfestival op te zetten. In 1951 vond de eerste editie plaats. Er waren muziekverenigingen uit veertien landen aanwezig, waaronder alleen al twintig orkesten uit het Verenigd Koninkrijk. In totaal namen 72 orkesten en meer dan twintig koren deel aan het eerste WMC. De ruim 5.000 muzikanten waren allemaal ondergebracht bij Kerkraadse gezinnen. Het eerste Wereldmuziekconcours was een groot succes. Het evenement keerde iedere vier jaar terug in Kerkrade met een hoog aantal deelnemers én bezoekers. Het groeide uit tot het “wereldpodium voor blaasmuziek” zoals Harrie Reumkens zijn boek over het WMC betitelde. Als oud-artistiek leider van het Wereldmuziekconcours kent hij de geschiedenis en dus ook de betekenis voor de blaasmuziek als geen ander. In juli 2022 ontving hij de ‘Prijs Nederlandse Blaasmuziek’. Hij is sinds 2003 de vierde persoon die de prijs ontving.

“Tamme vertoning”

Het duurde pas tot de WMC-editie van 1978 dat er pipe bands op het programma stonden. Of er eerder Nederlandse of buitenlandse doedelzakbands op het Wereldmuziekconcours waren is onwaarschijnlijk. Uit onderzoek in Nederlandse krantendatabanken is daar geen melding van. Ook in het eerder genoemde boek “Wereldpodium voor blaasmuziek” van Harrie Reumkens, verschenen in november 2021, wordt daar geen melding van gemaakt. Sterker nog, Reumkens behandelt in het hoofdstuk over 1978 niet eens dat er twee pipe bands op het programma van de Show- en Marswedstrijden stonden. Dat waren Beatrix Pipe Band uit Hilversum en Red Hackle Pipe Band uit Antwerpen. Samen met diverse showbands, harmonieën en fanfares presenteerden beide bands zich in het eerste weekend van juli aan de jury en het publiek. De verslaggever van het Limburgs Dagblad vond het complete onderdeel ‘Show- en Marswedstrijden’ maar een “tamme vertoning”. “Het afgelopen weekeinde zijn de mars- en showwedstrijden op een dieptepunt terecht gekomen. Er was geen spektakel, geen sfeer, geen hartverwarmende prestatie, kortom een bloedloze bedoening daar in het gemeentelijk sportpark. Het enige lichtpuntje in de grauwe middelmaat, die zaterdag en zondag in Kerkrade vertegenwoordigd was, was het showoptreden van de kampioen van het vorige WMC, de Beatrixband uit Hilversum.” Met dat lichtpuntje doelde hij niet op Beatrix Pipe Band maar op die andere Beatrix uit Hilversum: de 120 muzikanten tellende showband waaruit Beatrix Pipe Band ontstond.

“Muzikaal hadden we er niets aan”

Beatrix Pipe Band stond tijdens deelname aan het WMC in 1978 onder leiding van pipe major Josien Teerlink, leading drummer Willem Jongkoen en drum major André Dubois. De reden om naar het WMC te gaan, had te maken met de achtergrond van enkele leden van de doedelzakband. Josien Teerlink: “Vanuit de band wilde mensen graag deelnemen, omdat er ook gekeken werd naar het showelement en de marching and discipline. Dat misten de leden uit de tijd dat ze al meededen aan dat soort concoursen met jong Beatrix, de Beatrixband en het Trompetterkorps der Hilversumse Schutterij”. Uiteindelijk behaalde Beatrix Pipe Band met 97,5 punten (van de 120) een zesde plaats in de Eerste Divisie (vergelijkbaar met de graden op pipe band competities) maar wel een eerste prijs. Het was voor de Hilversumse doedelzakband de eerste en laatste keer dat ze aan het WMC meededen. “Muzikaal hadden we er niets aan”, aldus Josien Teerlink. De jury bestond uit drie leden die niet afkomstig waren uit de doedelzakwereld.

“De beste doedelzakband die ik gehoord heb”

Toch was de deelname van Beatrix Pipe Band en Red Hackle Pipe Band aan het WMC in 1978 niet de laatste keer dat pipes en drums klonken in Kerkrade. De Antwerpse band keerde terug in 1985 en 1989. Het optreden in 1989 werd een groot succes. De Belgische pipe band won als enige deelnemer een eerste prijs met lof van de jury. “De dagprijs voor het korps dat de meeste punten haalt bij mars- en showwedstrijden (een zilveren trofee in de vorm van een pauk) was voor hen. Met slechts 22 muzikanten maakte het korps een Rodarondje dat klonk als een klok”, aldus de verslaggever van het Limburgs Dagblad. Jurylid Rodney Parker was enthousiast: “De beste doedelzakband die ik – behalve die van Schotland — gehoord heb”. Parker was als militair en dirigent van Britse regimentsorkesten bekend met doedelzakmuziek.

Ook Coriovallum Pipe Band uit Heerlen, opgericht in 1978, was diverse malen te horen en te zien op het Wereldmuziekconcours. In 1981 gaf de band het muzikale sein aan tien Kerkraadse harmonie- en fanfareorkesten om het Sportpark Kaalheide binnen te marcheren. Tijdens de openingsceremonie van het WMC in 1985, en in aanwezigheid van toenmalige Koningin Beatrix, vertegenwoordigde Coriovallum de stad Heerlen. Tijdens de editie van 1989 stond Coriovallum op het programma van de WMC-Taptoe. “Een lust voor het oog en oor”, aldus de verslaggever van het Limburg Dagblad over Coriovallum.

Het Wereldmuziekconcours in Kerkrade trok de afgelopen weken zo’n 15.000 muzikanten en zo’n 200.000 bezoekers aan van over de hele wereld. Het programma is erg gevarieerd. Het gaat niet alleen om blaasmuziek, ook slagwerkgroepen en mars- en showbands staan centraal. Het evenement wordt wereldwijd gezien als graadmeter voor de kwaliteit van de blaasmuziek. Daarnaast is het WMC een belangrijk evenement om nieuwe muziekcomposities te lanceren en speelt het een rol in de ontwikkeling van de jurering en competitieformats.

Het boek ‘Wereldpodium voor de Blaasmuziek’ van Harrie Reumkens gaat in op de geschiedenis van het Wereldmuziekconcours en de betekenis ervan voor de blaasmuziek. Het boek verscheen in 2021, telt 207 pagina’s en bevat veel foto’s. ISBN 978 946 437 1994

De twintigste editie van het Wereldmuziekconcours wordt gehouden in 2026, uiteraard weer in Kerkrade.