Ministerie van Doedelzaken

Nieuws

Pipers op de invasiestranden

6 juni 2020

Geschreven door: Kees

De muzikale helden van invasielandingen

Vandaag is het D-Day en DE dag van doedelzakspeler Bill Millin. Bij vele doedelzakspelers ter wereld staat 6 juni 1944, vandaag 76 jaar geleden, in het geheugen gegrift als de dag dat de Canadees/Schotse piper Bill Millin landde op Sword Beach in Normandië, de landingsplek van de Britse eenheden tijdens D-Day. Hij was in kilt en gewapend met zijn doedelzak.
Maar Bill Millin was niet de eerste piper tijdens de Tweede Wereldoorlog die al doedelzak spelend onderdeel was van invasielandingen. Wie kent het waanzinnige verhaal van piper ‘Mad Jack’ Churchill? Of het drama dat de pipers en drummers van The Cameron Highlanders of Canada overkwam?

 

Verbod op de inzet van doedelzakspelers!

Omdat tijdens de Eerste Wereldoorlog meer dan 1.000 Britse en Canadese militairen doedelzakspelers omkwamen, was het tijdens de Tweede Wereldoorlog niet toegestaan om pipers in te zetten tijdens militaire operaties. Maar in de praktijk negeerden commandanten van regimenten en eenheden dit verbod van de Britse legerleiding. Bill Millin was de persoonlijke doedelzakspeler van Brigadier Simon Fraser, 15th Lord Lovat. Hij was commandant van een speciale eenheid Britse commando’s tijdens D-Day.

Lak aan ‘Engelse’ verbod!

Brigadier Fraser, een rasechte Schot, vond het verbod op de inzet van doedelzakspelers onzin en onder het excuus dat een Schotse militair een Engelse besluit niet hoefde op te volgen, beval hij zijn persoonlijke piper Bill Millin het landingsvaartuig die ochtend van de 6e juni 1944 al spelend, in Schotse kilt, te verlaten. Het was dezelfde kilt die zijn opa had gedragen tijdens de Eerste Wereldoorlog op de slagvelden in Vlaanderen (tartan: Cameron of Erracht). Onder de klanken van ‘Highland Laddie’, ‘The Road to the Isles’ en ‘All the Blue Bonnets are over the Border’ verlaten de militairen vroeg in de ochtend het landingsvaartuig. Terwijl Millin speelt, komen diverse kameraden om hem heen om het leven. Millin zelf raakt niet gewond. Zijn pipes raken later die dag beschadigd en kunnen dan niet meer bespeeld worden.

 

De laatste Britse militair met pijl en boog

Maar Bill Millin was niet de enige piper die tijdens de Tweede Wereldoorlog op zijn doedelzak speelde tijdens militaire landingsoperaties. Minder bekend is het merkwaardige verhaal van piper John ‘Mad Jack’ Churchill. Jack Churchill (geboren in 1906) was een Brits officier die beter bekend stond onder zijn bijnamen ‘Mad Jack’ en ‘Fighting Jack Churchill’. Nog bekender was Churchill vanwege het feit dat hij tijdens militaire operaties pijl en boog, een Scottish broadsword (een zwaard) en doedelzak bij zich had. Zijn motto was “Any officer who goes into action without his sword is improperly dressed.” Tijdens de evacuatie van de Britse troepen uit het Frans Duinkerken, van 26 mei tot 4 juni 1940, gebruikte hij tijdens aanvallen op Duitse troepen zijn Schotse zwaard (wat toen niet gebruikelijk was). Hij was de laatste Britse militair die tijdens oorlogshandelingen pijl en boog gebruikte.

Doedelzak als wapen!

Churchill had doedelzak leren spelen tijdens zijn diensttijd in Birma. Zijn eerste instructeur was de pipe major van The Pipes and Drums of The Queen’s Own Cameron Highlanders (het Britse regiment). Terug in Engeland kreeg hij les van pipe major Donald Fraser (Seaforth Highlanders) die zelf nog had gespeeld tijdens de slag bij Tel-el-Kebir in Egypt in 1882. “Mad Jack” werd een goede doedelzakspeler en werd zelfs tweede tijdens een militaire doedelzakcompetitie in 1938 in het Engelse Aldershot (bekende Britse legerbasis in Zuid-Engeland).

 

Met zwaard in de aanval

Tijdens Operatie Archery (‘Boogschieten’), in december 1941, kwam het doedelzakspelen ‘Mad Jack’ goed van pas. Deze Britse landingsoperatie vond plaats in Noorwegen en Churchill was een van de commandanten. Toen zijn landingsvaartuig op het strand aankwam en de militairen het strand opstormden, speelde hij ‘March of the Cameron Men’ op zijn pipes. Aansluitend ging hij de strijd in met zijn Schotse zwaard. Tijdens de strandlandingen in Italië in 1943 verliet hij op dezelfde wijze het landingsvaartuig.

 

Pipes en drums verloren tijdens de Slag om Dieppe

Minder goed liep het af met een deel van de pipers en drummers van The Queen’s Own Cameron of Canada tijdens de invasielanding in het Frans Dieppe in augustus 1942. De aanval op Dieppe (‘Operation Jubilee’) behoort tot een van de belangrijkste Canadese dieptepunten in haar militaire geschiedenis. De operatie had tot doel om een Franse havenstad te veroveren en te bewijzen dat het mogelijk was om de Duitsers een flinke slag toe te brengen. De landingstroepen, zo’n 6.000 man, bestonden hoofdzakelijk uit Canadezen waaronder soldaten die ook deel uitmaakten van de pipes and drums van The Queen’s Own Highlanders. Een van de pipers, Alex Graham, stond op het landingsvaartuig en speelde ‘A Hunderd Pipers’ terwijl het vaartuig het strand op kwam en de troepen afzette.
De operatie liep uit op een drama. Van de 6.000 militairen werden er meer dan 4.000 gedood, gewond of gevangen genomen. Onder hen waren ook pipers en drummers van The Queen’s Own Cameron Highlanders. Ook het instrumentarium van de doedelzakband ging verloren tijdens die slag. In maart 1944 schonken de inwoners van het Canadese Winnipeg, waar het regiment vandaan kwam, een nieuwe pipes en drums. De band trad in het voorjaar en de zomer van 1945 op diverse plaatsen in Nederland op.

 

‘Mad Jack’ Churchill overleed in 1996. Als Brigadier Fraser, Lord Lovat, in maart 1995 overlijdt, speelt Millin tijdens zijn begrafenis. Bill Millin zelf overlijdt in 2010.
In het Franse Colleville-Montgomery (nabij Sword Beach) is in 2013 een beeld onthuld van piper Bill Millin.

In het Memorial Museum bij Pegasus Bridge in Ranville (Frankrijk) wordt aandacht besteed aan de actie van Bill Millin. In 1974 schonk hij een van zijn doedelzakken aan het museum. De originele D-Day pipes van Bill Millin is in het bezit van het museum van de Engels plaats Dawlish waar Millin woonde.

Memorial Museum: https://musee.memorial-pegasus.com/en/
Dawlish Museum: https://www.devonmuseums.net/Dawlish-Museum/Devon-Museums/

Enkele delen van dit artikel (over Bill Millin) zijn op 6 juni 2019 op onze Facebookpagina gepubliceerd. In juni 2020 is het stuk herschreven en is de informatie over ‘Mad Jack’ Churchill en The Queen’s Own Cameron Highlanders of Canada toegevoegd.

Foto’s: P. Mansveld, Wikipedia, Library and Archives Canada en herinneringswebsite Bill Millin.
Teksten copyright Ministerie van Doedelzaken. Dit artikel mag gedeeld worden op sociale media met bronvermelding. Het overnemen van de tekst of delen ervan is zonder schriftelijke toestemming niet toegestaan).

© Ministerie van Doedelzaken

ander nieuws…

Inter Scaldis scoort goed in Kerkdriel

Inter Scaldis scoort goed in Kerkdriel

Tijdens de jaarlijkse miniband- en solocompetities op zaterdag 23 maart in Kerkdriel, sleepte Inter Scaldis Pipes and Drums de meeste prijzen binnen. Grote winnaar bij de solowedstijden was piper Martijn Selier.

Competitie Kerkdriel op één dag!

Competitie Kerkdriel op één dag!

Op zaterdag 23 maart vinden de jaarlijkse miniband- en solocompetities plaats georganiseerd door de Nederlandse Organisatie van Doedelzakbands (NOvDB). Er doen zes doedelzakbands mee uit Nederland en België. Daarnaast zijn er verschillende solisten in dertien onderdelen piping en drumming.

International Bagpipe Day 2024

International Bagpipe Day 2024

10 maart is International Bagpipe Day waarin wereldwijd aandacht wordt gevraagd voor alle vormen van de doedelzak. De Schotse doedelzak werd in de afgelopen decennia bespeeld op bijzondere locaties en tijdens gekke acties. Ministerie van Doedelzaken heeft drie opvallende momenten uitgezocht.