In deze rubriek, speciaal voor onze nieuwsbrief, stellen we ieder half jaar aan een speler van een Nederlandse doedelzakband de vraag wat hij of zij zou doen als je een jaar lang Minister van Doedelzaken bent; wat wordt het belangrijkste actiepunt? Waar richt je je op? En wat is jouw belangrijkste wapenfeit als het jaar om is? In deze editie is het woord aan leading drummer en voorzitter van City of Apeldoorn Pipes and Drums, Wilbert Mengerink:

“Als ik Minister van Doedelzaken zou zijn…”

“ ’t Is een bijzonder kind, dat is-ie.” De oudere generatie kent deze gevleugelde uitspraak van vader Trom over zijn zoon. Dit komt uit de kinderboeken over Dik Trom, geschreven door Cornelis Johannes Kieviet. De iets jongere generatie kent dit misschien nog uit de verfilming in 2010. Dit doet mij denken aan de pipe band-wereld. Bijzonder, eigenwijs, koppig maar met een hart van goud. Ik heb in mijn hele muzikale carrière bij verschillende bands nog nooit zoveel diversiteit en de daarbij behorende problemen meegemaakt.

Ik ben lid geweest van verschillende HaFaBra (harmonie, fanfare, brassbands) en daar was de structuur binnen repetities, optredens en daarnaast nog vaak diverse activiteiten om inkomsten te genereren heel duidelijk. Dit alles verliep, over het algemeen, in volledige pais en vree met elkaar.

Daarnaast ben ik ook lid geweest van verschillende pipe bands of was ik zijdelings betrokken bij andere pipe bands, en daar ging er meestal geen lange tijd voorbij zonder enige vorm van drama. Regelmatig met verstrekkende gevolgen voor de band.

Wat maakt dit verschil nu zo groot? Ik denk dat twee factoren hieraan bijdragen;

1. HaFaBra bands staan onder leiding van professionals die daarvoor opgeleid zijn. Zij zijn opgeleid in zowel muzikale kennis als in leidinggeven en/of people management. De hiërarchie is volstrekt duidelijk, de dirigent of instructeur heeft de absolute leiding en wat hij/zij zegt dat staat. Het dagelijks bestuur bestaat uit leden, maar de dagelijkse leiding berust bij de (betaalde) dirigent en/of instructeur. Dit in tegenstelling tot pipe bands (uitzonderingen daargelaten), hier stromen leden vaak door naar de functie van pipe major of leading drummer doordat zij de “meest” geschikte zijn. “Meest geschikt” houdt hierbij in dat deze vaak muzikaal goed onderlegd zijn, soms technisch het beste en daarmee het meest geschikt om muziek uit te kunnen leggen. Dit betekent nog niet dat diegene ook leiding kan geven. Daarbij zijn zij ook lid van de band en willen ook een leuke hobby hebben met o.a. leuk contact met de andere leden. Derhalve zullen zij minder snel geneigd zijn om de spelers heel directief aan te spreken.
2. De spelers binnen pipe bands zijn, zoals bovenaan benoemd, meer divers. Dit komt volgens mij omdat de keuze voor pipes, snare, tenor of bass veel specifieker is. Alle stijlen van spelen wijken af van het spelen bij een HaFaBra band. Dit kan vooralsnog alleen intern geleerd worden binnen de verschillende pipe bands, omdat dit binnen muziekscholen niet aangeboden wordt. De keuze voor het spelen bij een pipe band is een bewustere keuze. Veelal omdat aspirant leden interesse hebben in de Schotse cultuur of pipemuziek en na lang nadenken besluiten de stap te maken om lid te worden.

Derhalve zou ik, als Minister van Doedelzaken, pleiten voor verbinden en professionalisering van de pipe band-wereld. Hiervoor moet volgens mij het volgende gebeuren;

Het opzetten/herstarten van een overkoepelend orgaan ter ondersteuning van alle pipe bands. De doorstart van de NOvDB zou hier bijvoorbeeld een goede basis voor kunnen zijn. Deze moet dan veel zichtbaarder zijn dan dat deze tot nog toe is geweest. Daarnaast moet hiervoor over het verleden gestapt kunnen worden.
Kerntaken van dit orgaan kunnen zijn;

• Professionalisering van opleidingen door bv. standaard lesprogramma’s;
• Opstellen van een programma om instructeurs op te leiden, waarbij ook aandacht is voor leiding geven en people management;
• Ondersteuning bij lesprogramma’s door een database van geregistreerde instructeurs;
• Ondersteuning bij grootschalige optredens zoals b.v. United Pipers for Peace;
• Ondersteuning bij het organiseren van competitie;
• Contact houden met koepelorganisaties in andere landen, waaronder RSPBA;
• Informatie voor niet leden;
• Database met standaards voor gezamenlijke optredens;
• Forum voor uitvraag gastspelers;
• Enz.

Hierin is het belangrijk dat hierbij niet alleen wordt afgegaan op het bestuur van een overkoepelend orgaan, maar dat iedereen die wil en kan zijn bijdrage doet aan verwezenlijking van dit streven. Dit door bijvoorbeeld deelname in de werkgroepen maar ook door lidmaatschap. Zonder leden heeft een overkoepelend orgaan geen draagkracht.

Daarnaast moet er binnen de verschillende bands mijns inziens meer gedaan worden aan verwachtingsmanagement. Zowel voor de pipe major, leading drummer en drum major, als ook voor de leden. Stel een functieprofiel op met daarbij de vaardigheden die verwacht worden van de voorgaande functies, meer directiviteit kan daarbij helpen. Hierbij is de keuze voor die functie veel bewuster. Wijs de leden op het volgende; Over het algemeen zijn er in ieder geval twee gemene delers: de liefde voor Schotse muziek en het, op een leuke en gezellige manier, uitoefenen van een gezamenlijke hobby.

Daarom wil ik graag, in het kader van kerst, afsluiten met de volgende gedachte;
Om bovenstaande te bereiken zijn we van elkaar afhankelijk, hou rekening met elkaars eigenaardigheden en weet dat je ook verantwoordelijk bent voor de gezellige avond van de ander. Weet dat de excentriciteit van het instrument weerspiegeld kan worden in de speler maar weet ook dat je bandcollega’s uiteindelijk hetzelfde doel hebben, het samen maken van goede Schotse muziek, het doen van mooie optredens, competities en herdenkingen en tijdens de repetities een gezellige avond hebben. Om dit te bereiken en te kunnen blijven doen hebben we elkaar allemaal nodig en moeten we over onenigheden heen kunnen stappen. Niet alleen binnen de eigen band, maar zeker ook daar buiten.