In Museum Bussemakerhuis in Borne is tot 15 juli 2025 de tentoonstelling “Magisch Schotland: Clans, Tartans en Kilts” te zien. De expositie werd geopend door Annette Plantinga van The Kiltmaker’s Studio en Kees Westerkamp van Ministerie van Doedelzaken. De expositie in dit Twentse textielmuseum gaat in op de weeftechniek en toont diverse kilts die bij verschillende gelegenheden worden gedragen. De kleurrijke geruite tartans en kilts, in talloze variëteiten, zijn niet alleen beeldbepalende modeartikelen, maar dragen eeuwenoude verhalen met zich mee die verbonden zijn met de Schotse clans en hun eeuwenlange strijd voor vrijheid en identiteit. 

Ooit was Twente een belangrijke regio waar textiel werd geproduceerd. Bekende merken zoals Cinderella (lakens) en Kenmore (overhemden) kwamen bijvoorbeeld van de firma Spanjaard uit Borne. In die plaats bevindt zich Museum Bussemakerhuis, het enige in Nederland overgebleven linnenhandelshuis dat dateert van 1655. Tot 15 juli 2025 is daar de tentoonstelling ‘Magisch Schotland’ te zien. Naast de Schotse ruiten (tartans) en de nationale kleding (kilts, danskleding en uniformen) is er ook aandacht voor de doedelzak.

De expositie werd zondag 1 december geopend door Annette Plantinga van The Kiltmaker’s Studio en Kees Westerkamp van Ministerie van Doedelzaken. In zijn openingstoespraak ging Westerkamp in op de historische en huidige connectie tussen Nederland en Schotland. Hij verwees naar diverse momenten in de geschiedenis waarop Schotten in ons land waren en Nederlanders kennismaakten met de Schotse doedelzak en de kilt. Zo noemde hij onder andere het feit dat tussen september 1944 en augustus 1945 Schotse en Canadese militaire doedelzakbands optraden tijdens de vele bevrijdingsfeesten en bevrijdingsparades. Ook noemde hij dat er vanaf 1949 doedelzakbands in Nederland werden opgericht, vaak als eerbetoon aan de Schotse en Canadese bevrijders. Deze bands hebben een tartan al dan niet zelf ontworpen of gekozen na toestemming van een Schots of Canadees regiment of een Schotse clan. Maar de in de geschiedenis zijn meer interessante voorbeelden te vinden. De zogenaamde Schotse Brigade, gerekruteerd uit de Clan MacKay, hielp tussen 1573 en 1783 het leger van de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden met het vechten tegen de Spanjaarden en Fransen. Ze kwamen diverse malen in actie, waaronder tijdens de Slag bij Noordhorn (Groningen) in 1581 en de Belegering van Bergen op Zoom in 1588. Alleen al in Noordhorn verloren meer dan duizend Schotten hun leven en liggen begraven op Gronings grondgebied. Aansluitend gaf conservator Wilma Witteman een toelichting op de tentoonstelling. Ze ging in op de hulp die het museum van zowel organisaties in Nederland als Schotland heeft gekregen voor het samenstellen van de verschillende onderdelen van het museum. Ze benadrukte de enorme hoeveelheid aan verschillende tartans die er bestaan. Met name voor Nederlanders die denken dat er per clan maar één tartan bestaat, zal de tentoonstelling ‘Magisch Schotland’ een eye-opener zijn.

Voor de tentoonstelling is door conservator Wilma Witteman intensief samengewerkt met Annette Plantinga van The Kiltmaker’s Studio in Blije. Annette is niet alleen de enige SVQ-gecertificeerde kiltmaker buiten Schotland (SVQ = Scottish Vocation Qualification), zij heeft er ook voor gezorgd dat het museum materialen van diverse leveranciers en weverijen kan tentoonstellen. In Borne krijgt de bezoeker tartans en kilts te zien van House of Edgar en House of Carrynette. Weverij en kiltproducent Lochcarron heeft foto’s en informatie beschikbaar gesteld. Ook liggen er kilts, danskleding en bruiloftskleding gemaakt door Annette Plantinga zelf. Concord Pipe Band uit Hengelo heeft een compleet full dress uniform van een drum major beschikbaar gesteld. Bijzonder is ook de aanwezigheid van een baldrick, een regimentssjerp, van de Black Watch. Dit uniform onderdeel is rijkelijk versierd en toont alle gewonnen veldslagen van het regiment.

In de komende maanden organiseert het museum enkele speciale lezingen als onderdeel van de expositie. ‘Magisch Schotland’ in Museum Bussemakerhuis is tot 15 juli te zien. Voor openingstijden en andere informatie zie de website van het museum.

Zie ook onze eerder gepubliceerde artikelen ‘Annette Plantinga start de kiltmakers studio‘ en ‘Schotse Kilts made in Friesland’ .