This article has been translated to English.

Ter gelegenheid van de 80e herdenking van Operatie Market Garden en de Slag om Arnhem heeft Josien Teerlink een nieuwe pipe tune gecomponeerd. Martijn Selier schreef de harmonies van de compositie. Het lament ‘Utrinque Paratus’ werd op zaterdag 21 september tijdens een Beating Retreat voor het Airborne Museum Hartenstein in Oosterbeek aangeboden aan Major General Ollie Kingsbury, erekolonel van het Parachute Regiment. Het nieuwe lament is vernoemd naar het motto van het Parachute Regiment ‘Utrinque Paratus’. Dit regiment speelde een hoofdrol tijdens de Slag om Arnhem en verloor duizenden manschappen die begraven liggen op de militaire begraafplaats in Oosterbeek en elders in de regio.

Afgelopen maand stond Nederland stil bij 80 jaar Operatie Market Garden en daarmee ook de Slag om Arnhem. In september 1944 probeerden de Geallieerden de Rijnbrug bij Arnhem te veroveren. Een gewaagd plan van de Britse opperbevelhebber Montgomery dat uiteindelijk mislukte. De slag begon op 17 september met het afzetten en droppen van meer dan 35.000 Britse, Amerikaanse, Canadese en Poolse militairen. Dat gebeurde vooral rondom Wolfheze, Renkum en Ede. De Britse troepen waren onderdeel van het Parachute Regiment dat in juni 1940 speciaal voor luchtlandingen was opgericht. Verschillende regimenten, waaronder ook een Schots regiment, leverden militairen voor het Parachute Regiment dat weer onderdeel was van de Airborne Division. De Eerste Divisie werd ingezet in Nederland voor Operatie Market Garden.

Schotse piper op de Ginkelse Heide

Het enige Schotse regiment dat onderdeel was van het Parachute Regiment (Paras) tijdens Market Garden was The King’s Own Scottish Borderers (KOSB). Het 7e (Galloway) Bataljon van de KOSB was aanvankelijk een infanterie-eenheid, maar door de overplaatsing naar de Paras werden de Schotten getraind om als paratrooper per vliegtuig naar Nederland te worden gebracht. Ze landden bij Wolfheze en hadden als opdracht de Ginkelse Heide te beschermen voor de parachutisten die op de dagen na 17 september zouden landen. Een piper van de KOSB was meegevlogen naar Wolfheze en werd ingezet om de moraal van de Schotten hoog te houden. Hij speelde de regimentsmars ‘Blue Bonnet’s Are Over the Border’. Het was Lance-Corporal Willie Ford.

Hoe een lament vorm kreeg

“Toen ik enkele jaren geleden het verhaal hoorde over de Schotse piper Willie Ford op de Ginkelse Heide, wilde ik iets doen met deze historische gebeurtenis op Nederlands grondgebied. In de muzikale voorbereidingen voor de 80e herdenking van de Slag om Arnhem in september 2024, kreeg ik het idee een nieuwe herdenkingsmelodie te laten componeren. Ik vond het belangrijk dat het een lament moest worden zodat iedere piper deze kan instuderen om te spelen bij toekomstige herdenkingen. Ook vond ik het belangrijk dat de tune door een Nederlander gecomponeerd zou worden en dat de compositie elementen heeft die een verbinding maken met de Slag om Arnhem. Tot slot was het belangrijk dat het project geheim zou blijven en dat de nieuwe tune door maar enkele pipers zou worden gespeeld tijdens het Airborne Weekend in Oosterbeek”, aldus Kees Westerkamp van het Ministerie van Doedelzaken. Er werd een werkgroep samengesteld bestaande uit Pipe Major Vincent de Feiter van Pegasus Pipes and Drums, liaison officer Nederland voor de Parachute regiment en tevens bestuurslid van de Parachute Regiment and Airborne Forces Charity Dennis van Asselt en Pipe Major Jeroen Roskam van Beatrix Pipe Band. Westerkamp: “Het idee ontstond al snel om Josien Teerlink uit Hilversum te vragen om de tune te componeren. Als Nederlands bekendste pipe major en tevens oprichter van The Piping School of The Netherlands had zij grote ervaring met piping composities. Daarnaast is Josien geboren in Arnhem.” Josien Teerlink voelde zich vereerd: “Het zou een hele eer zijn als iemand mijn tune zou willen instuderen om vervolgens te spelen bij een herdenking”. Zij speelt sinds haar tiende doedelzak en componeerde zo’n 120 tunes voor de doedelzak, waaronder negen pibroch tunes en meerdere marsen, jigs en hornpipes. Josien ging in het voorjaar aan de slag en voltooide de tune op 6 juni. Een toepasselijke datum vanwege D-Day in Normandië en de betrokkenheid van het Parachute Regiment bij die militaire operatie. Martijn Selier schreef de harmonies van de nieuwe compositie zodat het stuk door een extra piper kan worden gespeeld in een tweede bezetting. Aansluitend gingen Pipe Major Vincent de Feiter, Pipe Sergeant Harold Slump en piper Jelle Rosendal van Pegasus Pipes and Drums in het diepste geheim aan de slag met het instuderen van de tune.

Nieuwe herdenkingsmelodie

De werkgroep boog zich, op verzoek van Josien Teerlink, intussen over de naam van de nieuwe compositie. Na diverse discussies werd dit Utrinque Paratus, het motto van het Parachute Regiment. Een bijzondere keuze want het regiment kende nooit een regimental pipes and drums en kent ook geen regimentsmuziek in de vorm van een pipe tune. De regimental quick march is ‘Ride of the Valkyries’ en de regimental slow march is ‘Pomp and Circumstance No. 4’, beiden orkeststukken. Inmiddels werd ook duidelijk dat Utrinque Paratus zou worden aangeboden aan Major General Ollie Kingsbury tijdens een bijzondere Beating Retreat [opm.: een Britse militaire ceremoniële taptoe] voor het Airborne Museum Hartenstein in Oosterbeek. Kingsbury is sinds zaterdag 21 september de nieuwe Colonel Commandant, de erekolonel, van het Parachute Regiment. Hij vertegenwoordigt het regiment bij officiële gelegenheden zoals herdeningen.

Utrinque Paratus voor iedereen

“Het zou natuurlijk geweldig zijn als Utrinque Paratus officieel wordt geaccepteerd als het regimental lament van de Parachute Regiment door het hoofdkwartier in Colchester”, aldus Kees Westerkamp. “Ik denk dat het daarom mooi is dat we de tune officieel hebben aangeboden tijdens de Beating Retreat bij Hartenstein. Deze ceremonie wordt jaarlijks georganiseerd door de Parachute Regiment en bijgewoond door officieren van het regiment en genodigden. Het Ministerie van Doedelzaken zal Utrinque Paratus beschikbaar stellen op haar website voor pipers in Nederland en daarbuiten die het willen spelen. Het is fantastisch dat drie pipers van Pegasus Pipes and Drums Utrinque Paratus hebben ingestudeerd. Ook hier is een verbinding met het Parachute Regiment en de Slag om Arnhem. Zo is Pegasus Pipes and Drums is de vaste pipe band voor Airborne herdenkingen en heeft een sterke band met het regiment. Pegasus heeft officieel toestemming van het regiment om het wapen en motto te voeren op de pipe banners en op de drum majors baldrick (een soort versierde sash). Hopelijk spelen in 2025 meer pipers ‘Utrinque Paratus’ bij Airborne-herdenkingen in Nederland en Normandië”.

Je kunt Utrinque Paratus downloaden onder de afbeelding

Utrinque Paratus.bww